Reading William Blake

Kominy są częścią historii ludzkości od czasów starożytnych, świadcząc o jej cywilizacyjnym i technologicznym postępie na przestrzeni wieków. Wraz z nadejściem rewolucji przemysłowej pod koniec XVIII wieku, krajobrazy miast stały się naznaczone obfitością kominów fabrycznych, zwiastując nową erę szybkiego rozwoju, który na zawsze zmienił świat. Mimo wszystkich osiągnięć, industrializacja pociągnęła za sobą znaczne koszty, stanowiąc coraz większe obciążenie ekologiczne dla naszej planety i wyzyskując całe segmenty społeczeństw.

Symbolem tych kosztów społecznych jest postać dziecięcego kominiarza, którego trudna sytuacja została przejmująco opisana przez Williama Blake’a w jego wierszu The Chimney Sweeper z 1789 roku, przekazując surową i śmiertelną rzeczywistość pracy dzieci i wyzysku ekonomicznego motywowanego przez industrializację. Dziś, w erze postępującej katastrofy klimatycznej i szalejących globalnych różnic w zamożności, komin fabryczny pozostaje nie mniej potężnym symbolem rozwoju świata, jak również szkód środowiskowych i nierówności, które powoduje.

Praca Katarzyny Krakowiak-Bałki komentuje tę pogarszającą się globalną sytuację wprowadzając postać dziecka-kominiarza Blake’a w aktualny kontekst. Osadzona w post-industrialnej przestrzeni, jej performatywna praca opiera się na transkrypcji dzieła Blake’a w języku czeskim, której fragment brzmi brzmi następująco:

FF DÁ FF EÉ ÉÉ É ČA ČŽ ČÍ ČŽ ÉÉ ÉĚ ÉĚ ĚC
ĚC ÉÉ FF FE ÉE ČA ÉA ČF ŽĚ ŽA ŽŘ ŽŠ ÝČ ĚÉ
ČÍ ČČ ŠA ĚÉ ĚÉ ŘĚŘ ČĚ ČC ČÍ ČŠ
Ě ĚD DĚ FĚ, ŘŘ ŽE ŽÍ ÝŽ ŽŘ ÝĚ ÝŠ ŽÍ ÝČ ÝÍ ĚÉ ŽF
ŽŽ ĚO ČE ŽF ÝĚ ÝČ ŽÁ ĚO ČŠ Ž ÝĚF ŽC ŽÍ ŽE ŽE

Ten materiał źródłowy został przetworzony przez zaproszoną wokalistkę w formie występu wokalnego wykonanego wprost do komina, którego dźwięki uwalniają się przez niego do nieba niczym dym. Ten performatywny „odczyt” wiersza Blake’a silnie wiąże obecną rzeczywistość Antropocenu z jego osiemnastowiecznym początkiem, szukając w ten sposób symbolicznego zadośćuczynienia za krzywdy, jakich doznała planeta i jej wyzyskiwane dzieci. Odkupienie jest poszukiwane, gdy muzyka wiersza przepływa przez szyb, zmywając nieczystą pamięć i energię zdeponowaną w nim przez lata. Spektakl opłakuje tych, którzy zostali utraceni przez wyzyskującą industrializację, jednocześnie dając nadzieję na przyszłość sprawiedliwości społecznej i zrównoważenia środowiskowego.